Kierownik Kliniki: prof. dr hab. n. med. Paweł Burduk
Oddziałowa: mgr Hanna Komorowska - specjalista z dziedziny pielęgniarstwa chirurgicznego
Liczba łóżek: 22
Lokalizacja: Budynek Główny, 5 piętro
Telefon: 52 3655 580
Email: otolaryngologia@biziel.pl
Oddział Otolaryngologii funkcjonuje w naszym Szpitalu od 1996 r.
Początkowo wyposażony jedynie w niezbędny sprzęt m.in. mikroskop operacyjny i zestaw do sinusoskopii stopniowo "rozwijał skrzydła" pozyskując specjalistyczną aparaturę medyczną i systematycznie rozszerzając zakres świadczonych usług. W 2001 r. Oddział poddany został remontowi połączonemu z zakupem brakującego sprzętu operacyjnego, który umożliwił wykonywanie poważnych zabiegów otolaryngologicznych. W roku 2003 w ramach Oddziału utworzono Pododdział Chirurgii Szczękowej. Kadrę lekarską Oddziału tworzą doświadczeni lekarze: 11 otolaryngologów, w tym 3 osoby ze specjalizacją audiolog, foniatra, 4 specjalistów z zakresu chirurgii szczękowo–twarzowej, 1 specjalista z zakresu chirurgii stomatologicznej oraz 14 lekarzy w trakcie specjalizacji.
W Oddziale wykonywane są rozległe operacje onkologiczne, łącznie z rekonstrukcją, operacje odtwórcze rekonstrukcje urazów twarzoczaszki osteosyntezy, operacje endoskopowe nosa i zatok FESS, mikrochirurgie laserowe krtani, operacje eliminujące bezdechy senne i mniejsze zabiegi takie jak tonsillektomie, adenotomie, operacje przegrody nosa. Dzięki nowoczesnemu sprzętowi do endoskopii nosa, gardła, krtani i zatok możliwa jest specjalistyczna diagnostyka głowy i szyi. Wzajemna współpraca laryngologów i chirurgów szczękowych stwarza duże możliwości wysokospecjalistycznego leczenia chorych. Należy zaznaczyć, iż Oddział Otolaryngologii naszego Szpitala jako jedyny w regionie skupia te dwie specjalności. Wykorzystując ten fakt, jako jeden z nielicznych ośrodków w kraju, Oddział podjął się przeprowadzania operacji odtwórczych z wykorzystaniem przeszczepów autogennych z zespoleniem mikronaczyniowym. Do unikatowych w regionie należą endoskopowe zabiegi odbarczające oczodół w chorobie Graves Basedowa czy endoskopowe zabiegi w niedrożności dróg łzowych. Wprowadzanie wielu nowych metod operacyjnych, m.in. z zastosowaniem lasera, ma na celu zapewnić pacjentowi jak najlepszą jakość życia po zabiegu.
Osiągnięcia Oddziału doceniane są nie tylko w naszym regionie, ale w całej Polsce. Warto wspomnieć choćby I miejsce w rankingu magazynu WPROST przyznane naszemu Oddziałowi Otolaryngologii w 2005 r. w zakresie leczenia polipów i torbieli oraz przewlekłego zapalenia zatok przynosowych. Oddział posiada akredytację do prowadzenia specjalizacji z zakresu Otolaryngologii, Chirurgii Szczękowej i Chirurgii Stomatologicznej oraz staży kierunkowych z zakresu w/w specjalności. Od wiosny 2008, w wyniku przeprowadzonych wyborów władz Kujawsko-Pomorskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Otolaryngologów, Chirurgów Głowy i Szyi, Oddział stał się siedzibą nowo wybranych władz. W Oddziale hospitalizowanych jest rocznie około 1600 chorych, w poradniach Otolaryngologicznej i Chirurgii Szczękowej udzielanych jest około 10000 porad pacjentom zarówno z naszego województwa jak i spoza. Pracujący w Oddziale lekarze czynnie uczestniczą w konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych, stale podnosząc swoje kwalifikacje, dzięki czemu diagnostyka i leczenie prowadzone są zgodnie z nowoczesnymi standardami.
Rejestracja pacjentów na kwalifikacje do zabiegu zgłaszających się ze skierowaniem do Szpitala na Oddział Otolaryngologii / Oddział Chirurgii Szczękowo-Twarzowej odbywa się telefonicznie od poniedziałku do piątku
pod nr. tel.: 52 36 55 999 lub 998 w godzinach od 7:30 do 17:00
lub osobiście w Rejestracji Szpitala (parter)
Pracownicy
Zespół lekarski:
prof. dr hab. n. med. Paweł Burduk specjalista otolaryngolog, audiolog, foniatra
lek. Teresa Wójcik specjalista otolaryngolog
lek. Witold Wrzesiński specjalista otolaryngolog w trakcie specjalizacji z chirurgii szczękowo-twarzowej
dr n. med. Hanna Mackiewicz-Nartowicz specjalista otolaryngolog, audiolog, foniatra
dr n. med. Malwina Wamka specjalista otolaryngolog, audiolog, foniatra
dr n. med. Błażej Grześkowiak specjalista otolaryngolog
dr. n. med. Małgorzata Wierzchowska specjalista otolaryngolog
dr n. med. Aleksander Zwierz specjalista otolaryngolog, specjalista otorynolaryngologii dziecięcej
dr n. med. Kamil Radajewski specjalista otolaryngolog w trakcie specjalizacji z audiologii i foniatrii
lek. Diana Ziółkowska specjalista otolaryngolog
lek. Joanna Czech specjalista otolaryngolog
lek. Paweł Solarz rezydent
dr n. med. Aleksandra Romanowicz rezydent
lek. Mikołaj Juszczak rezydent
lek. Małgorzata Kotynia rezydent
lek. Marta Staszak rezydent
lek. Paulina Mierzwińska-Dolny rezydent
lek. Marcjanna Owczarek-Konopka rezydent
Lekarze z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej:
lek. dent. Marta Kodzik specjalista chirurgii szczękowo-twarzowej
st. pielęgniarka mgr Alina Jurkiewicz zastępca pielęgniarki oddziałowej
st. pielęgniarka mgr Wiesława Kuberska specjalista z dziedziny pielęgniarstwa chirurgicznego
st. pielęgniarka mgr Sylwia Posadzy
st. pielęgniarkaMałgorzata Dybikowska specjalista opieki paliatywnej
st. pielęgniarka Lucyna Iwińska
st. pielęgniarka Barbara Wiśniewska
st. pielęgniarka Anna Fąs
st. pielęgniarka Renata Miśkiewicz
st. pielęgniarka mgr Justyna Bąkowska specjalista z dziedziny pielęgniarstwa chirurgicznego
st położna Ewa Kwiatkowska
st. pielęgniarka lic. Alicja Fusik Betlejewska
st. pielęgniarka mgr Anna Modrzyńska - w trakcie specjalizacji
lic. pielęgniarstwa Kamila Dudek
lic. pielęgniarstwa Anna Wójcik
lic. pielęgniarstwa Karolina Rudzińska
salowa Danuta Wieczorek
Asystentka stomatologiczna:
Katarzyna Topolska
Opiekunowie medyczni:
Justyna Marszał
Elżbieta Radtke
Instrumentariuszki:
Korina Mikołajczak
Magdalena Wyrwas
Sekretarki medyczne:
Beata Gromiec
Joanna Pszenniak
mgr Aleksandra Dziemianowicz
Rozpoczęcie realizacji programu lekowego w przewlekłym zapaleniu zatok przynosowych z polipami (program B.156)
Z przyjemnością informujemy, że od lipca 2024 roku, jako jedyna placówka w województwie kujawsko-pomorskim, w Klinice Otolaryngologii, Onkologii Laryngologicznej i Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im. dra Jana Biziela w Bydgoszczy rozpoczynamy realizację programu lekowego dedykowanego pacjentom z przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych z polipami. Program ten ma na celu zapewnienie nowoczesnego i skutecznego leczenia pacjentom cierpiącym na to przewlekłe schorzenie. W ramach programu oferujemy:
Indywidualną ocenę i kwalifikację pacjentów do programu przez doświadczonych specjalistów.
Nowoczesne terapie lekowe, które nie są dostępne w ramach standardowych świadczeń.
Stały monitoring i opiekę medyczną w trakcie trwania leczenia.
Wsparcie edukacyjne dla pacjentów i ich rodzin.
Kwalifikacje odbywają się we wtorki w godzinach 9.00-13.00 w Przyklinicznej Poradni Otolaryngologicznej (Budynek główny - V piętro - Gabinet Endoskopowy) po uprzedniej rejestracji telefonicznej w rejestracji poradni pod numerem telefonu: 523652999, 523625998, 523655997.
W ramach programu lekowego udostępnia się terapie dupilumabem (preparat Dupixent), zgodnie ze wskazanymi w opisie programu warunkami i kryteriami. Kryteria kwalifikacji - do programu kwalifikowani są pacjenci spełniający łącznie kryteria:
wiek ≥ 18 lat;
potwierdzone zapalenie typu 2: tkankowa eozynofilia ≥ 10/wpw lub eozynofilia we krwi ≥ 150, lub IgE całkowite ≥ 100;
ciężkie przewlekłe zapalenie nosa i zatok przynosowych:
obustronne polipy nosa (potwierdzone badaniem endoskopowym) – wynik w skali NPS ≥5,
wynik w skali SNOT-22 ≥40;
brak kontroli choroby stwierdzonej przez lekarza prowadzącego mimo stosowania kortykosteroidów ogólnoustrojowych lub przeciwwskazania do ich zastosowania (zgodnie z zaleceniami EUFOREA2023);
co najmniej 2 zabiegi chirurgiczne zatok przynosowych z otwarciem co najmniej 3 zatok w tym sitowia tylnego (zatoki sitowej tylnej) udokumentowane w wywiadzie (ostatni zabieg wykonany co najmniej 6 miesięcy przed włączeniem do programu) lub przeciwwskazania do operacji zgodnymi z obowiązującymi przeciwwskazaniami do zabiegu chirurgicznego w przewlekłego zapalenia zatok przynosowych z polipami (kwestionariuszem kwalifikacji do zabiegu);
adekwatna wydolność narządowa określona na podstawie wyników badań laboratoryjnych krwi zgodnie z zapisami aktualnej Charakterystyki Produktu Leczniczego (zwanej dalej ChPL);
nieobecność istotnych schorzeń współistniejących stanowiących przeciwwskazanie do terapii stwierdzonych przez lekarza prowadzącego w oparciu o aktualną ChPL;
brak przeciwwskazań do stosowania leku zgodnie z aktualną ChPL;
wykluczenie okresu ciąży lub karmienia piersią.
Sprzęt
W dzisiejszej medycynie wykonywanie coraz to bardziej skomplikowanych zabiegów wiąże się z posiadaniem specjalistycznego sprzętu i instrumentarium medycznego. Posiadamy Laser CO2, kompletny sprzęt do chirurgii endoskopowej zatok, mikroskop operacyjny i wiertarki otochirurgiczne, monitor nerwu twarzowego, piły oscylacyjne, zestawy do osteosynetzy. Dzięki nim możemy wykonywać endoskopową chirurgię laserowa krtani, pełną chirurgię endoskopową zatok, zabiegi otochirurgiczne i rekonstrukcyjne twarzoczaszki.
Zabiegi
Informacje o zabiegach najczęściej wykonywanych na Oddziale. Zabiegi z zakresu nosa i zatok:
Endoskopia - jamy nosa
Endoskopia jamy nosa to wziernikowanie tych rejonów anatomicznych przy użyciu endoskopu tj. zminiaturyzowanego układu optycznego zespolonego za pomocą światłowodu z monitorem, dzięki któremu możliwy jest bezpośredni podgląd badanych struktur w powiększonym obrazie. Wskazania:
diagnostyka wad wrodzonych jak np. zarośnięcie(niewykształcenie) nozdrzy tylnych lub wad nabytych np. zrostów w jamie nosa
zakażenia
polipy
guzy
ciała obce
krwawienia z nosa
diagnostyka wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego
Technikaendoskopii jamy nosowej:
zabieg wykonuje się w miejscowym znieczuleniu w pozycji siedzącej pacjenta. W wybranych przypadkach w ogólnym znieczuleniu-wówczas w pozycji leżącej
poprzez nozdrza przednie wziernikuje się jamę nosa
badanie to jest zazwyczaj bezkrwawe jednakże, gdy łączy się ono z pobraniem wycinków do badania anatomopatologicznego bądź usuwaniem drobnych zmian jak polip lub ciało obce może wystąpić krwawienie z nosa wymagające założenia opatrunku uciskowego - tzw. tamponady na okres jednego, dwóch dni
izolowaną endoskopię nosa wykonuje się w ramach chirurgii jednego dnia
Sinusoskopia
Sinusoskopia jest interwencją chirurgiczną z naruszeniem ciągłości tkanek-badanie to dotyczy głównie diagnostyki zatoki szczękowej ale można również wykonać endoskopię zatoki czołowej lub klinowej. Wskazaniado sinusoskopii:
zasadniczym wskazaniem jest niejasny obraz(wynik) badań obrazowych jak przeglądowe badanie rentgenowskie zatok przynosowych lub tomografii komputerowej bądź badania rezonansu magnetycznego(MRI),
pobranie wycinków do badania anatomopatologicznego z zatok,
otwarcie lub usunięcie torbieli z zatok.
Technika zabiegu:
znieczulenie zazwyczaj miejscowe w pozycji siedzącej,
dostęp do zatoki szczękowej uzyskuje się za pomocą tzw. troakaru wykonując otwór w tzw. Przewodzie nosowym dolnym. Czasem dostęp uzyskuje się od strony jamy ustnej przebijając przednią ścianę zatoki w tzw. dole nadkłowym,
występujące czasem krwawienie wymaga założenia opatrunku uciskowego tj. tamponady na około 1-2 dni
izolowaną sinusoskopię wykonuje się w ramach chirurgii jednego dnia.
Wskazane jest, aby pacjent zakwalifikowany do zabiegu operacyjnego typu FESS zgłosił się 14 dni przed zabiegiem do przyszpitalnej poradni laryngologicznej. Podczas wizyty omówione zostaną założenia i cele zabiegu, pacjent zostanie skierowany na badania krwi przed zabiegiem operacyjnym oraz na przedoperacyjną wizytę w poradni anestezjologicznej. Pacjent otrzyma też leki na okres przedoperacyjny,
Pacjent powinien poinformować lekarza o wystąpieniu u niego lub w gronie członków jego rodziny problemów podczas poprzednich znieczuleń, chorobach przewlekłych, przyjmowanych lekach, zaburzeniach krzepnięcia, ciąży, miesiączce,
Tydzień przed zabiegiem odstawić: aspirynę oraz inne leki zawierające aspirynę (kwas acetylosalicylowy).
Wskazania do wykonania zabiegu FESS:
Do zabiegu kwalifikowani są pacjenci, u których występują objawy i dolegliwości związane z przewlekłym zapaleniem zatok (zgodnie z kryteriami EPOS przewlekłe zapalenie zatok, to występowanie co najmniej 2 objawów, z których jeden to blokada, niedrożność nosa lub przedni czy tylny wyciek z nosa z towarzyszącym bólem, rozpieraniem w okolicy twarzy, utrata lub osłabieniem węchu przy czym dolegliwości te utrzymują się dłużej niż 12 tygodni i nie ustępują całkowicie w tym okresie), u których nie uzyskano poprawy po leczeniu zachowawczym, lub pacjenci z polipami nosa, pacjenci z rozpoznanym grzybiczym alergicznym zapaleniem zatok.
Przeciwwskazania:
Brak jest przeciwwskazań laryngologicznych do przeprowadzenia zabiegu. Jednak z uwagi na fakt, iż zabiegi tego typu wymagają obniżenia ciśnienia tętniczego krwi w trakcie jego trwania, nie powinny być one wykonywane u osób obciążonych kardiologicznie. Nie powinno się też operować pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia z uwagi na możliwość krwawienia pooperacyjnego.
Technika zabiegu operacyjnego:
FESS (funkcjonalna endoskopowa operacja zatok) to termin określający technikę operacyjną wprowadzoną w latach 80. przez Kennedy'ego polegającą na minimalnie inwazyjnym operacyjnym drenażu zatok obocznych nosa. Obejmuje ona wewnątrznosowe otwieranie wąskich przestrzeni odpowiedzialnych za powstanie przewlekłego zapalenia zatok i za proces ich śluzowo-rzęskowego oczyszczania. Usuwa się przerosty błony śluzowej, polipy oraz drobne struktury kostne występujące w niekorzystnych funkcjonalnie wariantach anatomicznych. Kolejnym celem operacji FESS jest otwarcie zatok w sposób jak najbardziej atraumatyczny. Zabieg trwa od 45 minut do 2 godzin w zależności od rozległości wykonywanej procedury chirurgicznej. Wraz z rozwojem techniki operacyjnej i postępem technicznym ostatnich lat wprowadzano do zabiegu coraz to bardziej skomplikowane i precyzyjne narzędzia ułatwiające i umożliwiające wykonywanie tych operacji. Mamy możliwość z nich korzystać podczas wykonywanych przez nas operacji.
Powikłania:
Gdy zabieg wykonywany jest przez doświadczonego chirurga-laryngologa, z dobrą znajomością anatomii nosa i zatok komplikacje są bardzo rzadkie. Jednak zawsze mogą one wystąpić! Do najczęstszych należy zaliczyć krwawienie pooperacyjne, infekcje czy zrosty. Inne zdecydowanie rzadsze jednak znacznie poważniejsze wynikają z faktu, iż zatoki otoczone są kilkoma ważnymi strukturami, które mogą być potencjalnie uszkodzone podczas zabiegu chirurgicznego. Są to: uraz przedniego dołu czaszki, którego efektem jest wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego lub uszkodzenie przyśrodkowej ściany oczodołu, które może spowodować krwiak oczodołu, dwojenie, obrzęk, a nawet ślepotę. Bezpośrednie uszkodzenie górno-bocznej ściany zatoki klinowej może spowodować nieodwracalne uszkodzenie nerwu wzrokowego, uszkodzenie worka łzowego może prowadzić do łzawienia.
Postępowanie pooperacyjne:
Równie istotne jak zabieg operacyjny jest leczenie pooperacyjne i kontrole ambulatoryjne. Operowani pacjenci maja możliwość okresowych kontroli u lekarza wykonującego zabieg. W okresie pooperacyjnym kontroluje się proces gojenia i oczyszcza jamy nosa, zaleca się stosowanie się roztworów do płukania nosa i zatok, a w wybranych przypadkach sterydów donosowych i leków p/alergicznych.
Pobyt na oddziale - 4 dni Okres niezdolności do pracy - ok. 14 dni
Operacje zatok czołowych
Punkcja Becka lub minitrefinacja
Punkcja Becka lub minitrefinacja jest ograniczoną formą interwencji na zatoce czołowej. Wskazania:
W celach diagnostycznych:
podejrzenie obecności ropniaka lub śluzowiaka zatoki czołowej
ustalenie drożności przewodu czołowo-nosowego w przebiegu zmian zapalnych bądź pourazowych
W celach leczniczych:
ostre, podostre i przewlekłe zapalenie zatoki czołowej z utrudnionym odpływem wydzieliny zapalnej z zatoki
Wskazania:
Kwalifikacja do zabiegu jest podejmowana na podstawie:
obecności objawów w/w stanów chorobowych
w oparciu o wykonane badania dodatkowe radiologiczne tj. Przeglądowe rtg zatok przynosowych w płaszczyźnie przednio-tylnej i bocznej oraz tomografii komputerowej zatok.
Technika zabiegu:
Zabieg wykonywany jest zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym- nasiękowym poprzez podanie środka znieczulającego w okolicy nadoczodołowej. Cięcie skórne długości około 1 cm wykonuje się tuż nad przyśrodkowym brzegiem łuku brwiowego. Nawierca się otwór w przedniej ścianie zatoki średnicy około 5-8 mm. Odsysa się ewentualną wydzielinę z zatoki z następową oceną endoskopową stanu zatoki ze szczególnym uwzględnieniem okolicy ujścia naturalnego. W celach leczniczych zakłada się do zatoki krótki dren, przez który przez kilka dni po zabiegu przepłukuje się zatokę. Po ustąpieniu zmian zapalnych dren usuwa się a ranę zaszywa.
Endoskopowa operacja zatoki czołowej
Endoskopowa operacja zatoki czołowej z dostępu wewnątrznosowego. Metoda ta umożliwia operowanie w sposób mniej traumatyzujący tkanki, jest bardziej precyzyjna i pozwala na przywrócenie fizjologicznych warunków drenażu zatok, jak również na skrócenie okresu pooperacyjnego. Patrz FESS
Operacje zewnątrznosowe zatok czołowych
Wskazania:
leczenie wewnątrznosowe nie daje wyników lub jest niemożliwe do wykonania,
w razie wystąpienia powikłań wewnątrzczaszkowych lub oczodołowych w przebiegu zapalenia zatok czołowych,
w razie braku poprawy po wcześniej wykonanej punkcji Becka,
nawracające ostre zapalenie zatoki czołowej,
przewlekłe zapalenie zatoki,
kostniak lub polipy zatoki czołowej,
ciało obce zatoki,
złamania ścian zatoki z przemieszczeniem odłamów bądź płynotokiem płynu mózgowo-rdzeniowego.
Technika zabiegu:
Zabieg wykonywany jest w ogólnym znieczuleniu dotchawiczym. Dostęp do zatoki uzyskuje się poprzez otwarcie ściany przedniej (metoda Ogston-Luc'a), ściany dolnej (metoda Uffenordiego, Jansena) lub stosując mieszane dojście zarówno poprzez otwarcie ściany przedniej jak i dolnej (metoda Kiliana, Jansena-Rittera, Riedla). Cięcie skórne wykonuje się zazwyczaj wzdłuż przyśrodkowej części łuku brwiowego aż do bocznej powierzchni nasady nosa. Pod koniec zabiegu przez jamę nosa do zatoki wprowadza się dren, który przyszywa się pojedynczym szwem skórnym w okolicy przedniego nozdrza. Dren ten utrzymuje się przez kilka (zazwyczaj cztery) tygodnie. Przez ten dren można przepłukiwać zatokę. Szwy skórne z okolicy łuku brwiowego usuwa się po około 7-8 dniach. Przez cały czas około- i pooperacyjnym prowadzona jest farmakoterapia głównie antybiotykoterapia. Modyfikacją operacji zatok czołowych są operacje z cięć tzw. osteoplastycznych. Stosuje się je w razie operacji na obu zatokach czołowych - prawej i lewej. Cięcie przeprowadza się wówczas szeroko, ponad czołem, tuż za linią włosów lub poprzez oba łuki brwiowe.
Celem chirurgicznego leczenia wrodzonych i nabytych (zwykle pourazowych) nieprawidłowości budowy anatomicznej nosa jest:
przywrócenie fizjologicznej drogi oddychania przez nos. Jest to element czynnościowy operacji,
poprawa kształtu nosa a tym samym wyglądu twarzy pacjenta. Element estetyczny operacji.
Oba elementy uzupełniają się i nie można rozważyć przywrócenie prawidłowej drożności nosa pomijając jego budowę zewnętrzną. Deformacja nosa zewnętrznego bardzo często łączy się ze skrzywieniem przegrody jamy nosa co często wymaga jednoczesnej korekcji. Patrz plastyka przegrody nosa. Rodzaj zniekształcenia, jego rozległość i umiejscowienie warunkują sposób i metodykę zabiegu operacyjnego. Większość operacji naprawczych nosa wykonuje się z cięć wewnątrznosowych. Cięcia zewnętrzne czasem są niezbędne w przypadku dużych, naprawczych operacji nosa - np. podczas stosowania przeszczepów skórnych. Cięcia wymagają utrzymania przez okres 7-10 dni szwów, które usuwa się. Po każdej operacji utrzymuje się przez kika dni w jamie nosa opatrunki, a przez 10-14 dni - opatrunek zewnętrzny stabilizujący na grzbiecie nosa. Zwykle wykonuje się go z gipsu bądź termoutwardzalnych tworzyw. Do czasu wymiany zewnętrznego opatrunku - co ma miejsce około siódmego dnia od zabiegu - pacjent pozostaje w szpitalu. Ostateczny rezultat plastyczny uzyskuje się w okresie 6-8 tygodni od zabiegu.
Tydzień przed zabiegiem odstawić: aspirynę oraz inne leki zawierające aspirynę (kwas acetylosalicylowy),
Poinformować lekarza o występującyh u pacjenta lub w gronie członków jego rodziny problemach występujących podczas poprzednich znieczuleń, chorobach przewlekłych, przyjmowanych lekach, zaburzeniach krzepnięcia, ciąży, miesiączce,
Wykonać badania krwi (morfologia, czas krzepnięcia i krwawienia)
Wskazania do wykonania zabiegu tonsillectomii:
przewlekłe zapalenie migdałków i gardła,
nawracające anginy,
przebycie ropnia okołomigdałkowego,
objawy ogólnoustrojowe spowodowane infekcją toczącą się w migdałkach (choroba reumatyczna, zapalenie nerek, posocznica występujaca po anginie),
wielkość migdałków utrudniająca oddychanie i połykanie (również w przebiegu zespołu bezdechów sennych występujących podczas snu),
podejrzenie nowotworu złośliwego migdałka
Technika zabiegu operacyjnego:
Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym - najczęściej lub ogólnym (narkozie). Okolicę migdałka ostrzykujemy lekiem znieczulającym (w znieczuleniu miejscowym; wcześniej powierzchniowo - lekiem w aerozolu - znieczulamy błonę śluzową gardła) i po nacięciu błony śluzowej oddzielamy od otaczających tkanek migdałek podniebienny wraz z torebką i ścinamy go specjalnym narzędziem zwanym pętlą, bez naruszania ciągłości łuków podniebiennych. Jeżeli w trakcie zabiegu wystąpi krwawienie zaopatruje się je poprzez ucisk, podwiązanie naczyń lub elektrokoagulację.
Postępowanie pooperacyjne:
W postępowaniu pooperacyjnym najważniejsze jest, aby nie wywołać krwawienia z loży pomigdałkowej, dlatego początkowo najlepiej jeść pokarmy półpłynne (galaretki, serki homogenizowane, budyń itp.), miękkie, unikać potraw gorących i ostrych, cytrusów. Wskazane jest także unikanie gorących kąpieli, wysiłków fizycznych, zabronione jest przyjmowanie aspiryny i jakichkolwiek preparatów zawierajacych aspirynę (kwas acetylosalicylowy). Jako leki przeciwbólowe mozna stosować: paracetamol, ibuprofen, pyralginę. W pierwszych dniach po zabiegu możliwy jest: ból gardła, ból ucha, podwyższona temperatura ciała, osłabienie, czasowa a niekiedy trwała zmiana głosu. W przypadku operacyjnego leczenia migdałków podniebiennych u pacjenta mogą wystąpić tzw. "późne krwawienia" do 7-14 doby po zabiegu. W każdym przypadku wystąpienia krwawienia po operacji, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. Pobyt na oddziale - 5 dni Okres niezdolności do pracy - ok. 14 dni
Adenotomia - usunięcie migdałka gardłowego
Wskazania do wykonania zabiegu tonsillectomii - przerost migdałka gardłowego mogący powodować:
przewlekłe, nawracające zapalenie nosa i zatok,
niedrożność nosa - chrapanie, bezdechy, u małych dzieci problemy z jedzeniem, sapanie,
charakterystyczny obraz dziecka tzw. "twarz adenoidalna": otwarta buzia, przesuszone, wystające górne siekacze, przewlekle powiększone węzły chłonne na szyi, "nosowanie"
patologiczny rozwój szczęki, podniebienia, wadliwe ustawienie zębów, patologie zgryzu.
Przeciwwskazania:
rozszczep podniebienia
Kwalifikacja pacjentów:
na podstawie badania laryngologicznego
badania dodatkowe: badania słuchu i ew. zdjęcie RTG
Technika zabiegu operacyjnego:
w znieczuleniu ogólnym (narkozie) ścina się adenoid (migdałek gardłowy) nożem Beckmanna
Postępowanie pooperacyjne:
W pierwszych dniach po zabiegu papkowata lekkostrawna dieta, unikanie potraw gorących i ostrych oraz wysiłku fizycznego, zabronione jest przyjmowanie aspiryny i jakichkolwiek preparatów zawierajacych aspirynę (kwas acetylosalicylowy). Jako leki przeciwbólowe mozna stosować: paracetamol, ibuprofen, pyralginę.
Pobyt na oddziale:
24 godziny
Powikłania:
krwawienie
nosowanie otwarte (przejściowe lub trwałe)
Zabiegi z zakresu krtani:
Mikrolaryngoskopia
Mikrolaryngoskopia operacja endoskopowa polegająca na usunięciu zmian patologicznych z krtani lub gardła dolnego przy pomocy konwencjonalnych narzędzi mikrochirurgicznych (kleszczyki) lub przy pomocy promienia lasera CO2. Wskazania:
Diagnostyczne: guz krtani, guz gardła dolnego, przewlekłe stany zapalne w obrębie krtani
Mikrochirurgia laserem CO2: rak płaskonabłonkowy krtani o rozległości T1 i T2, stany przedrakowe krtani (leukoplakia, pachydermia), brodawczaki krtani, płetwy krtaniowe, zmiany bliznowate zwężające światło krtani. Technika zabiegu operacyjnego:
Mikrochirurgia konwencjonalna: operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym dotchawiczym. Po założeniu direktoskopu (endoskopu), pod mikroskopem ocenia się struktury krtani oraz gardła dolnego. W przypadku wskazań diagnostycznych ocenia się lokalizację, rozległość zmiany patologicznej oraz pobiera wycinki do badania histopatologicznego celem weryfikacji. W przypadku wskazań leczniczych usuwane są zmiany patologiczne przy użyciu narzędzi mikrochirurgicznych. Wszystkie usunięte zmiany posyłane są do badania histopatologicznego. Mikrochirurgia laserem CO2: Operacja przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym dotchawiczym pod mikroskopem sprzężonym z laserem CO2. Promieniem ciągłym lub przerywanym lasera C02 usuwane są zmiany ptologiczne. Przed użyciem promienia laserowego pobierane są w każdym przypadku wycinki do badania histopatologicznego.
Postępowanie pooperacyjne:
W przypadku mikrolaryngoskopii wykonanej ze wskazań leczniczych, zarówno metodą konwencjonalną jak i promieniem lasera CO2 zaleca się tzw. ciszę fonacyjną czyli zakaz używania głosu przez okres 24 h, oraz oszczędne używanie głosu przez następne 14 dni. Bezpośrednio po operacji prawdopodobne jest wystąpienie chrypki o różnym nasileniu, która ustępuje po wygojeniu się rany w krtani. Zaleca się zaprzestanie palenia papierosów. W niektórych przypadkach konieczne jest podanie antybiotyku oraz leków przeciwobrzękowych sterydów w okresie okołooperacyjnym.
Pobyt w Oddziale:
2-5 dni w zależności od rozległości i charakteru usuwanych zmian
Okres niezdolności do pracy:
Około 14 dni, w przypadku osób posługujących się zawodowo głosem należ się liczyć z możliwością zwolnienia do 30 dni.
Zabiegi z zakresu szyi:
Guzy ślinianek
W oddziale leczone są guzy ślinianek przyusznych, podżuchwowych, podjęzykowych. Zmiany patologiczne w obrębie ślinianek dzielimy na:
Przewlekły stan zapalny, najczęściej na tle kamiczym,
Guzy o charakterze łagodnym,
Guzy złośliwe
Diagnostyka:
Badanie kliniczne,
Badanie USG,
Punkcja cienkoigłowa (BAC)
Czasami:
Tomografia komputerowa,
Rezonans magnetyczny
W przypadku guzów złośliwych usuwa się nie tylko guz, ale również okoliczne węzły chłonne. Zabiegi wykonywane są w znieczuleniu ogólnym (patrz przygotowanie do zabiegu w znieczuleniu ogólnym).
Operacja usunięcia guza ślinianki przyusznej
Operacje ślinianki przyusznej polegają na częściowym lub całkowitym usunięciu tej ślinianki. Rozległość zabiegu zależy od rozpoznania histopatologicznego. Podczas zabiegu wykonuje się badanie śródoperacyjne aby zweryfikować czy guz ma charakter łagodny czy też złośliwy. Wśród guzów łagodnych najczęściej występującym jest gruczolak wielopostaciowy. Stanowi około 60% guzów dużych ślinianek. Rozwija się najczęściej powoli, kilka lat, jednostronnie. Usunięcie chirurgiczne tego guza wiąże się często z ryzykiem nawrotu. Technika zabiegu operacyjnego:
Cięcie skóry wykonuje się w okolicy ucha i na szyi. W przypadku guzów łagodnych usuwa się guz otoczony torebką zlokalizowany najczęściej w płacie powierzchownym. Jeśli rozległość zmiany jest większa trzeba usunąć płat powierzchowny i głęboki tak aby oszczędzić gałązki nerwu twarzowego. W naszym oddziale stosujemy specjalistyczne urządzenie do monitorowania przebiegu tego nerwu w celu stworzenia bezpieczeństwa, aby nie doszło do jego uszkodzenia. Podczas operacji zakładany jest dren i usuwany po 2 dobach. Opatrunki zmieniane są codziennie. Pobyt w szpitalu to około 5-7 dni.
Operacja usunięcia ślinianki podżuchwowej
Operacje usunięcia ślinianki podżuchwowej wykonuje się w przypadku przewlekłego zapalenia na tle kamicy, obecności guzów łagodnych i złośliwych. Śliniankę zmienioną zapalnie usuwa się w całości. Stwierdzony guz w obrębie w/w ślinianki usuwa się wraz z nią. Czasem dochodzi do uszkodzenia nerwu podjęzykowego czy też językowego. Technika zabiegu:
Cięcie wykonuje się w okolicy podżuchwowej. Po usunięciu ślinianki, często wraz z kamieniem w jej wnętrzu, zakładany jest dren a usuwany w 2 dobie po zabiegu. Opatrunki wykonywane są codziennie. Okres pobytu w szpitalu to 5-7 dni. Po zabiegu pozostaje niewielka blizna.
Torbiele szyi
Wśród guzów szyi jedną z grup stanowią torbiele boczne i środkowe. Są to twory powstałe na skutek zaburzeń rozwojowych. Lokalizacja takiej zmiany w linii pośrodkowej na poziomie w kości gnykowej charakteryzuje zwykle torbiel związaną z resztkami przetrwałego przewodu tarczowo gnykowego. Twór mający cechy torbieli usadowiony na bocznej ścianie szyi jest z reguły torbielą będącą pozostałością łuków skrzelowych. Są on następstwem nieprawidłowego rozwoju pewnych układów anatomicznych w okresie płodowym podczas rozwoju człowieka. Postępowanie diagnostyczne:
Badanie kliniczne,
Badanie USG,
Punkcja cienkoigłowa (BAC),
Diagnostyka tarczycy (gdy torbiel środkowa szyi). Należy ustalić czy i gdzie występuje tkanka gruczołu tarczowego.
Leczenie:
Jedynym skutecznym postępowaniem jest całkowite wycięcie torbieli. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym (patrz: przygotowanie do zabiegu w znieczuleniu).
Operacja torbieli bocznej szyi
Torbiele te usadowione są wzdłuż przedniego brzegu mięśnia mostkowo obojczykowo -sutkowego lub głęboko pod nim. Jeśli doszło do zapalenia, operację należy przeprowadzić po całkowitym ustąpieniu ostrego stanu zapalnego, który zwykle dotyczy także przylegających tkanek. W tej okolicy wykonuje się cięcie na szyi, usuwa guz w całości, zakłada dren i zaszywa ranę. Po 2 dniach usuwa się dren. Opatrunki zmieniane są codziennie. Pobyt w szpitalu trwa 5-7 dni.
Operacja torbieli środkowej szyi
Cięcie skóry wykonuje się w miejscu stwierdzenia torbieli, poprzecznie, na wysokości kości gnykowej. Skuteczne leczenie wymaga wycięcia całej torbieli wraz z trzonem kości gnykowej. Zakładamy dren do rany, który usuwa się w 2 dobie po zabiegu. Opatrunki zmieniane są codziennie. Pobyt w oddziale 5-7 dni.
Tracheotomia
Ze względu na stan chorego:
tracheotomia nagła (pilna),
tracheotomia nienagła (planowa)
Ze względu na miejsce rozcięcia tchawicy:
tracheotomia górna - rozcięcie tchawicy powyżej węziny tarczycy
tracheotomia środkowa - rozcięcie tchawicy przez węzinę tarczycy
tracheotomia dolna rozcięcie tchawicy poniżej węziny tarczycy
Technika zabiegu operacyjnego:
Zabieg polega na wytworzeniu sztucznego otworu w powłokach szyjnych oraz tchawicy w celu uzyskania nowej drogi oddechowej z pominięciem nosa, gardła i krtani. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym przede wszystkim w zależności od stanu ogólnego pacjenta.
Powikłania:
W czasie zabiegu:
bezdech,
ustanie akcji serca,
krwawienie,
niewłaściwe wprowadzenie rurki tracheotomijnej,
uszkodzenie tylnej ściany tchawicy - przetoka tchawiczo przełykowa,
zatkanie rurki tracheotomijnej
Po zabiegu:
krwawienie,
odma podskórna,
wypadnięcie rurki tracheotomijnej,
zwężenie krtani i tchawicy,
zakażenia przyranne
Zabiegi z zakresu ucha: W Klinice wykonywany jest pełen zakres zabiegów z zakresu chirurgii ucha i bocznej podstawy czaszki.
Założenie drenu wentylacyjnego (tympanostomia) Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym w obrazie mikroskopu. Polega na wprowadzeniu niewielkiego (średnica 0,5-1,2mm) drenu z tworzywa sztucznego do jamy ucha środkowego po uprzednim nacięciu błony bębenkowej. Głównym zadaniem drenu jest utrzymanie prawidłowej wentylacji ucha środkowego. Dreny szpulkowe zakłada się na okres około 6 miesięcy. Po tym okresie dren samodzielnie wypada z błony bębenkowej. Wskazania do założenia drenu:
wysiękowe zapalenie uszu z niedosłuchem przedrdzeniowym
niewydolność trąbek słuchowych
nawracające, wysiękowe zapalenia uszu nie poddające się leczeniu zachowawczemu
Założenie drenu wentylacyjnego typu T Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, a jego założenie wskazane jest w przypadkach niewydolności drenu szpulkowego lub gdy wymagane jest utrzymanie znacznie dłuższego czasu drenażu. Wskazania do założenia drenu T:
wysiękowe zapalenie ucha środkowego ze zmianami strukturalnymi błony bębenkowej
wskazane utrzymanie drenu powyżej 12 miesięcy
niewydolność drenu szpulkowego
Operacja ucha środkowego z powodu przewlekłego prostego lub perlakowego zapalenia ucha środkowego ze zniesieniem lub zachowanie tylnej ściany przewodu słuchowego zewnętrznego (tympanoplastyki, ossiculoplastyka, mastoidectomia, operacja typu „blind sac”) Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, pod kontrolą mikroskopu oraz z śródoperacyjnym monitoringiem nerwu twarzowego. W zależności od rozległości patologii podejmowana jest decyzja o rodzaju dostępu do jamy ucha środkowego (dostęp zauszny, wewnątrzuszny, bądź wewnątrzprzewodowy) oraz o zasadności rozszerzenia zabiegu przez wykonanie mastoidectomii, tympanotomii tylnej oraz zniesieniem lub pozostawieniem tylnej ściany przewodu słuchowego zewnętrznego. Wskazania do zabiegu:
przewlekłe proste zapalenie ucha środkowego
przewlekłe zapalenie ucha środkowego z perlakiem
przewlekle ropne zapalenie ucha środkowego
rozkontaktowanie łańcucha kosteczek
zrosty jamy bębenkowej
Stapedotomia / stapedectomia / stapedectomia częściowa Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, pod kontrolą mikroskopu z dostępu wewnątrzprzewodowego. Polega na usunięciu części strzemiączka, nawierceniu otworu w płytce strzemiączka bądź usunięcia części lub całości podstawy strzemiączka i założeniu protezki. Wskazania do zabiegu:
otoskleroza
wrodzone unieruchomienie strzemiączka
osteogenesis imperfecta
Myringoplastyka Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym pod kontrolą mikroskopu. Celem operacji jest odtworzenie ciągłości błony bębenkowej. W zależności od lokalizacji perforacji stosuję się jedną z wybranych metod dostępu (wewnątrzprzewodowo, wewnątrzusznie lub zausznie). Wskazania do wykonania myringoplastyki:
perforacja błony bębenkowej
kieszonka retrakcyjna błony bębenkowej
Kanaloplastyka Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, celem przywrócenia drożności przewodu słuchowego zewnętrznego. Głównymi wskazaniami do wykonania tego rodzaju zabiegu są kostniaki oraz wyrośla kostne przewodu słuchowego zewnętrznego. Wskazania do kanaloplastyki:
Operacja usunięcia nowotworu małżowiny usznej Zabieg wykonywany jest, w zależności od rozległości zmiany, w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Polega na usunięciu guza małżowiny usznej z następową plastyką ubytku powstałego na skutek usunięcia nowotworu. Zabieg poprzedza weryfikacja histopatologiczna. Wskazania do zabiegu:
rak małżowiny usznej
Operacja nowotworu ucha środkowego (rak, przyzwojak) Zabiegi wykonywane są w znieczuleniu ogólnym pod kontrolą mikroskopu, a ich rozległość uzależniona jest od stadium i lokalizacji choroby. U chorych z zaawansowanym stopniem nowotworu, którzy stanowią większość, konieczne są rozległe zabiegi operacyjne polegające na usunięciu części lub całości kości skroniowej (petrosektomia). W razie wątpliwości co do radykalności zabiegu, istnieją wskazania do uzupełniającej radioterapii. W przypadku guza chromochłonnego wymagana może być przedoperacyjna embolizacja naczyń zaopatrujących guz. Wskazania do zabiegu:
nowotwór ucha środkowego
Balonikowanie trąbki słuchowej Eustachiusza Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, metodą endoskopową przez przewody nosowe, za pomocą balonika. Celem operacji jest poszerzenie światła trąbki słuchowej, a tym samym poprawy wentylacji ucha środkowego. Przed zabiegiem wykonuje się szereg badań diagnostycznych (audiometrię tonalną, tympanometrię, rynomanometrię) W wybranych przypadkach wymagane jest wykonanie tomografii komputerowej kości skroniowych. Wskazania do zabiegu:
niewydolność trąbki słuchowej Eustachiusza
nawracające wysiękowe zapalenie ucha środkowego
uczucie pełności w uchu
Założenie implantu zakotwiczonego w kości celem późniejszego zamontowania aparatu na przewodnictwo kostne (BAHA) Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym lub miejscowym. Aparat BAHA składa się z części wewnętrznej umocowanej w kości na stałe (implant), oraz części zewnętrznej (procesor dźwięku) umocowanej za pomocą magnesu lub na wyprowadzonej przez skórę śrubie tytanowej. Dźwięk z procesora mowy jest przenoszony przez implant wykorzystując drogę kostną, bezpośrednio do ucha środkowego i wewnętrznego. Wskazania do zabiegu:
niedosłuch przewodzeniowy – wady rozwojowe w obrębie ucha zewnętrznego lub środkowego
niedosłuch przewodzeniowy i mieszany (w tym otoskleroza z przeciwskazaniami do leczenia operacyjnego)
jednostronna głuchota
Założenie implantu ślimakowego Opisując implant ślimakowy w prosty sposób można nazwać je elektroniczną protezą słuchu zastępującą nieodwracalnie uszkodzony receptor słuchowy. Składa się ono z elektrody połączonej z zewnętrznym urządzeniem – procesorem mowy. Zabieg polega na wykonaniu operacji ucha z dostępu zausznego, umieszczeniu pod skórą urządzenia odbiorczo-stymulującego, wykonaniu mastoidetomii, tympanotomii tylnej i wprowadzeniu elektrody z urządzenia odbiorczo- stymulującego do ślimaka. Po wygojeniu po ok 4 tygodniach pacjent otrzymuje mocowany na magnes procesor mowy, następuje proces dostrajania implantu i rehabilitacji w tutejszej Klinice Foniatrii i Audiologii. Wskazania:
głęboki niedosłuch, głuchota, brak korzyści ze stosowania aparatów słuchowych
Vistafix Rekonstrukcja małżowiny usznej za pomocą epitezy zamontowanej na systemie Vistafix (implant zakotwiczony w kości). Wskazania do zabiegu:
mikrocja
anocja
pourazowa amputacja małżowiny usznej
rekonstrukcja małżowiny usznej po resekcjach onkologicznych
Odbarczenie nerwu twarzowego (N VII) Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, pod kontrolą mikroskopu. Polega na zniesieniu konału kostnego, nerwu twarzowego w jego części bębenkowej oraz sutkowej. Wskazania:
porażenie nerwu twarzowego przy złamaniu piramidy kości skroniowej
porażenie nerwu twarzowego w wyniku zapalenia ucha środkowego
Zabiegi z zakresu bocznej podstawy czaszki Dostęp przezbłędnikowy do przewodu słuchowego wewnętrznego. Wskazania:
nerwiaki nerwu słuchowego
inne nowotwory bocznej podstawy czaszki
Operacje onkologiczne:
Laryngektomia (łac. laryngectomia)
Zabieg laryngologiczny polegający na częściowym, połowiczym lub całkowitym wycięciu krtani. Jest to jedna z metod chirurgicznego leczenia raka krtani. Przygotowanie do zabiegu - ważne!!!
Tydzień przed zabiegiem odstawić: aspirynę oraz inne leki zawierające aspirynę (kwas acetylosalicylowy),
poinformować lekarza o występujących u pacjenta lub w gronie członków jego rodziny problemach występujących podczas poprzednich znieczuleń, o przewlekłych chorobach, o przyjmowanych lekach, o zaburzeniach krzepnięciach, uczuleniach,
wykonać badania: krwi (morfologia, jonogram, kreatynina, glukoza, grupa krwi, czasy krzepnięcia i krwawienia),
badania obrazowe: RTG płuc, USG szyi, Tomografia Komputerowa szyi, EKG
konsultacja logopedyczna, psychologiczna przed leryngectomioą całkowitą
Endoskopowa chordektomia
Zabieg endoskopowy (przez jamę ustną), wykonywany w znieczuleniu ogólnym przy użyciu mikroskopu - mikrolaryngoskopia (mikrochirurgia krtani). Polega na usunięciu fałdu głosowego. Wskazania:
stany przedrakowe (leukoplakia, pachydermia),
wczesnych postaci raka głośni (rak przedinwazyjny, rak mikroinwazyjny),
brodawczaki krtani,
obustronne porażenia fałdów głosowych,
zmiany bliznowate zwędzające światło ktrani
Laryngektomia częściowa (łac. laryngectomia partialis) z dojścia zewnętrznego
Laryngektomia częściowa (łac. laryngectomia partialis) z dojścia zewnętrznego przez rozszczepienie krtani Rodzaje operacji częściowych:
wycięcie fałdu głosowego,
częściowe usunięcie krtani czołowe,
częściowe usunięcie krtani czołowe boczne,
połowicze usunięcie krtani,
nadgłośniowe poziome usunięcie krtani
Wskazania:
nowotwór złośliwy krtani we wczesnym stadium nagłośni, głośni.
Laryngektomia całkowita
Laryngektomia całkowita (łac. laryngectomia totalis) jest to całkowita resekcja krtani, której konsekwencją jest brak emisji głosu przez chorego i oddzielenie drogi oddechowej od pokarmowej na stałe. Wskazanie:
Późne stadium zaawansowania raka krtani
Przeciwwskazania:
odległe przerzuty,
podeszły wiek,
ciężkie choroby ogólne
Technika zabiegu:Przed zabiegiem choremu wykonuje się tracheotomię, a następnie przez otwór w tchawicy następuje intubacja. Zabieg polega na odcięciu krtani od góry od nasady języka i gardła oraz od dołu od tchawicy. Podczas laryngektomii całkowitej usuwa się także kość gnykową z przestrzenią przednagłośniową. Pozostawione ściany gardła dolnego po odcięciu krtani zszywa się ze sobą, a do przełyku zakłada się sondę odżywczą w celu wygojenia gardła. Przy braku powikłań przez około 10-14 najbliższych dni pacjent otrzymuje półpłynny pokarm tylko przez sondę. Pozostały kikut tchawicy na stałe zszywa się ze skórą szyi, tworząc przetokę zwaną tracheostomą. Jednoczasowo wykonuje się operację usunięcia węzłów chłonnych szyi najczęściej obustronnie. Zakłada się dreny redona (drenaż) do rany pooperacyjnej.Postępowanie z chorym laryngektomowanym:W okresie okołooperacyjnym chory wymaga:
podawania antybiotyków przez 10-14 dni,
karmienie tylko przez sondę odżywczą przez 10-14 dni, następnie po usunięciu sondy (przy braku przetoki ślinowej) stopniowe włączanie płynów i pokarmów półpłynnych aż do powrotu do normalnej diety,
toaleta tracheostomy - codzienne opatrunki z wyjęciem czyszczeniem rurki, usunięcie drenażu zwykle po 3-5 dniach (w zależności od stopnia retencji),
podawanie leków przeciw-refluksowych - drażnienie przez kwaśną treść żołądkową zszytej rany w gardle dolnym może spowodować jej rozejście i powstanie przetoki ślinowej,
usunięcie szwów skórnych po około 7 dniach, szwów z tracheostomy po 10 dniach,
pomoc psychologiczna
Częste problemy po laryngektomii:
Ze względu na pooperacyjne warunki anatomiczne pacjent może borykać się z następującymi problemami:
odksztuszanie dużej ilości wydzieliny z drzewa tchawiczo-oskrzelowego,
trudności w komunikacji - odpowiednia rehabilitacja logopedyczna stwarza warunki do wykształcenia mowy przełykowej (a przy braku jej wykształcenia wytworzenie przetoki tchawiczo-przełykowej z założeniem protezy krtaniowej typu PROVOX),
zaburzenia węchu i smaku - związane są z zupełnym wyłączeniem jamy nosowej z drogi oddechowe,
nieżytowy przewlekły zanik błony śluzowej jam nosa i zatok przynosowych,
częstsze infekcje dolnych dróg oddechowych
Średni okres hospitalizacji 12-14 dni Powikłania po laryngektomiach:
krwawienie - może wystąpić po każdym typie laryngektomii na skutek zsunięcia się podwiązki na naczyniu, nagłym wzroście ciśnienia tętniczego,
zakażenie rany - najczęściej w I tygodniu po zabiegu w okolicy tracheostomy (po laryngektomii całkowitej). Objawia się obrzękiem i zaczerwienieniem,
zasychanie wydzieliny w dolnych drogach oddechowych - związane z niedostatecznym nawilżeniem tchawicy lub nieprawidłowym odksztuszaniem wydzieliny. Powoduje to tworzenie czopów, które w skrajnych przypadkach mogą powodować duszność,
przetoka gardłowo-skórna - powstaje najczęściej jako skutek rozejścia się rany zszytego gardła i przedostawaniem się śliny na powierzchnię skóry,
zwężenie tracheostomy - niekiedy po laryngektomii całkowitej, szczególnie po wyjęciu rurki, następuje koncentryczne, bliznowate zwężenie przetoki. Na zwężenie tracheostomy szczególnie narażeni są pacjenci poddani uprzedniej radioterapii i u których nastąpiło nieprawidłowe wszycie tchawicy w skórę szyi. Leczenie polega na rozszerzeniu mechanicznym lub korekcji operacyjnej zwężenia,
dysfagia - spowodowana jest zwężeniem w miejscu przejścia gardła w przełyk, jako skutek bliznowatego zwężenia tego odcinka drogi pokarmowej. Szczególnie występuje u chorych, którzy po laryngektomii wymagali dodatkowego leczenia radioterapią. Leczenie polega na wykonaniu ezofagoskopii i przeprowadzeniu sond przez zwężone miejsce,
powikłania ogólne - należą do rzadkości. Wśród nich wyróżnić możemy: zapalenie śródpiersia, powikłania sercowo-naczyniowe, zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc, odmę opłucnową, niedoczynność tarczycy, udar mózgu,
wznowa miejscowa - czyli pojawienie się nowotworu w krtani po operacji częściowej lub w okolicy tracheostomy po operacji całkowitej. Wznowy po laryngektomii pogarszają rokowanie chorego. Ponad połowa wznów po laryngektomiach przypada na pierwsze dwa lata od zabiegu operacyjnego,
aspiracja treści pokarmowej do dróg oddechowych - może być powikłaniem po laryngektomii częściowej (szczególnie poziomej nadgłośniowej) gdyż brak nagłośni "ułatwia" przedostawanie się pokarmu do tchawicy. W przypadku powtarzających się dużych aspiracji u chorego należy wykonać laryngektomię całkowitą,
chrypka i zmiana barwy głosu - dotyczy to częściowych operacji krtani
Operacje regionalnych węzłów chłonnych szyi
Przygotowanie do zabiegu jak przy laryngektomii. Wskazania:
operowane nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych,
operowane nowotwory jamy ustnej i twarzy,
operowane nowotwory krtani,
pobranie węzła chłonnego w celach diagnostycznych
Przeciwwskazania:
odległe przeżuty,
podeszły wiek,
ciężkie choroby ogólne,
nieruchome przeżuty w głębi szyi i przy podstawie czaszki
Technika zabiegu:
Zabieg w znieczuleniu ogólnym dotchawiczym. Cięcie skórne przebiega równolegle do mięśnia mostkowo obojczykowo-sutkowego (MOS), uzupełnione cięciem skórnym dodatkowym równoległym do brzegu trzonu żuchwy. W zależności od lokalizacji nowotworu i rozległości usuwa się odpowiednie grupy węzłów chłonnych szyi wraz lub bez dodatkowych struktur anatomicznych szyi (mięsień MOS, żyłę szyjna wewnętrzną, nerw dodatkowy). Zakłada się dreny redona (drenaż) do rany pooperacyjnej. Drenaż usuwany w 3-5 dobie (w zależności od stopnia retencji). Szwy skórne usuwa się w 7 dobie.
Powikłania:
często zależą od choroby podstawowej,
krwawienia, wycieki chłonki
Okres hospitalizacji w zależności od rodzaju i rozległości operacji zwykle 7 dni.
Operacja nowotworów jamy ustnej i języka bez lub z resekcją żuchwy i zabiegami rekonstrukcyjnymi
Rozpoznanieodbywa się na podstawie:
badania klinicznego (guz lub rozległe, nie gojące się od dłuższego czasu owrzodzenie błony śluzowej jamy ustnej; badanie węzłów chłonnych),
badania histo-patologicznego (badanie mikroskopowe pobranego wycinka owrzodzenia),
badania radiologicznego (zdjęcia RTG, Tomografia Komputerowa),
badania USG
Leczeniechirurgiczne raków jamy ustnej polega na wycięciu guza z szerokim marginesem tkanek zdrowych (tzw. marginesem bezpieczeństwa) oraz na usunięciu węzłów chłonnych (układ chłonny nadgnykowy i/lub szyjny). Leczenie operacyjne uzupełniane jest radio- lub chemioterapią. Szerokość marginesu tkanek zdrowych, jaką należy usunąć z guzem i zakres wycięcia układu chłonnego uzależniony jest od rodzaju, stopnia zaawansowania i lokalizacji procesu nowotworowego. Zaawansowane stadia raków naciekają nie tylko błonę śluzową jamy ustnej ale także mięśnie i sąsiadującą kość (żuchwę, szczękę). Leczenie takich raków w zależności od lokalizacji wiąże się z koniecznością rozległego wycięcia tkanek miękkich jamy ustnej wraz z kością. Następstwem rozległych ubytków tkanek mogą być:
deformacje twarzy,
trudności w mówieniu (po wycięciu języka),
trudności w otwieraniu ust (po wycięciu raka wargi),
trudności w połykaniu i żuciu pokarmu (zapadnięcie się języka i tkanek dna jamy ustnej po wycięciu żuchwy),
szczękościsk (po wycięciu zaawansowanych raków policzka),
powikłania związane z uzupełniającą radioterapią - suchość jamy ustnej, popromienne zmiany błony śluzowej, popromienna martwica kości.
Odbudowa ubytków tkanek pooperacyjnych patrz "Zabiegi rekonstrukcyjne po urazach i resekcjach onkologicznych". WAŻNE!!!
im wcześniej zostanie wykryty nowotwór, tym zakres operacji jest mniejszy, a rokowanie (przeżywalność) jest lepsze!
im mniejszy zakres operacji, tym jakość życia po zabiegu lepsza.
Maxillektomia operacja nowotworu zatok i jamy nosa
Operacja polega na wycięciu guza z typowego dojścia operacyjnego rynotomii bocznej. Rynotomia boczna (operacja metodą Mourea) jest zasadniczym sposobem dostępu operacyjnego do nowotworów złośliwych jamy nosa i zatok przynosowych. Polega na nacięciu powłok skórno-mięśniowych od wewnętrznego kąta oka, ku dołowi wzdłuż fałdu nosowo-policzkowego, okalając zewnętrzny brzeg skrzydełka nosa, kończąc na pionowym cięciu wargi górnej. Takie nacięcie umożliwia odsłonięcie rusztowania kostnego nosa oraz przednią ścianę masywu szczękowego. Po rozległym wycięciu przedniej ściany zatoki szczękowej wraz z wyrostkiem czołowym szczęki i bocznym brzegiem otworu gruszkowatego uzyskuje się wgląd do jamy nosa, zatok sitowych i zatoki szczękowej. W przypadku zaawansowanych guzów złośliwych zatoki szczękowej konieczne jest wycięcie całej kości szczękowej (maksillektomia). Wiąże się to z pozbawieniem chorego części podniebienia i zębów szczęki po stronie operowanej. Ubytek podniebienia i braki zębowe uzupełnia się przez wykonanie protezy (epitezy).
Zabiegi rekonstrukcyjne po urazach i po resekcjach onkologicznych
Głównym celem zabiegów rekonstrukcyjnych jest poprawa jakości życia chorych poprzez przywrócenie wyglądu twarzy i funkcji utraconych w wyniku urazu lub leczenia nowotworów. Wybór metody rekonstrukcji uzależniony jest od:
rozległości ubytku tkanek,
rodzaju utraconych tkanek (tkanki miękkie, kość, uzębienie),
lokalizacji ubytku tkanek,
Ubytki tkanek pourazowe i poresekcyjne możemy odbudowywać:
poprzez przesunięcie i zszycie tkanek miękkich z sąsiedztwa ubytki tkanek miękkich nieznacznych rozmiarów,
wolnymi płatami skórno-mięśniowo-kostnymi, których naczynia zespala się mikrochirurgicznie z naczyniami twarzy okolicy rekonstruowanej rozległe ubytki tkanek miękkich i kości,
epitezami czyli protezami odbudowującymi brakujące fragmenty tkanek mocowanych na implantach zębowych ubytki poresekcyjne szczęki,
protezami zębowymi mocowanymi na implantach zębowych odbudowa utraconego uzębienia
WAŻNE!!!
Im mniejszy ubytek tkanek, tym konieczne są mniej skomplikowane procedury chirurgiczne i wynik estetyczny i funkcjonalny leczenia jest lepszy.
Projekty Badawcze
"Wpływ skażenia środowiska grzybami pleśniowymi na alergiczne grzybicze zapalenie zatok przynosowych".
Zakład Fizjologii i Toksykologii Instytutu Biologii Eksperymentalnej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Kierownik prof. Jan Grajewski
"Ocena poziomu ekspresji białek produktów genów supresorowych P53 i BRCA1 w surowicy krwi pacjentów z leukoplakią jamy ustnej i pacjentów z rakiem języka lub dna jamy ustnej".
Poradnia Genetyki Nowotworów w Toruniu. Kierownik prof. Andrzej Tretyn
"Ocena czynników prozapalnych(IL-1, IL-6, TNF i in) i angiogennych (VEGF, TGFß i in.) u pacjentów z nowotworami głowy i szyi".
Katedra Patofizjologii CM UMK w Bydgoszczy. Kierownik dr hab. med. Danuta Rość
Program Implantów ślimakowych u dorosłych
Dnia 11 września 2020r wraz z wykonaniem w Klinice Otolaryngologii, Onkologii Laryngologicznej i Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im Jana Biziela pierwszych 2 implantacji ślimakowych zainaugurowanoProgram Leczenia Niedosłuchów z użyciem implantów ślimakowych dla osób dorosłych w województwie Kujawsko-Pomorskim. Realizacja programu możliwa jest dzięki Współpracy klinik Audiologii i Foniatrii oraz Otolaryngologii. W Klinikach realizowana jest kwalifikacja pacjentów, przygotowanie do zabiegu, operacja wszczepu implantu ślimakowego oraz późniejsza rehabilitacja. Do implantacji ślimakowej kwalifikuje się pacjentów z niedosłuchem o średnim poziomie ubytku słuchu 85 dB lub więcej. Pacjenci ci nie uzyskują korzyści z używania aparatów słuchowych osiągając poniżej 50% dyskryminacji mowy w aparatach słuchowych w wolnym polu słuchowym.
Pacjentów należy kierować do Kliniki Otolaryngologii, Onkologii Laryngologicznej i Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 im Jana Biziela, gdzie wykonane zostaną niezbędne badania diagnostyczne oraz kwalifikacja do zabiegu.
Balonoplastyka trąbki słuchowej
Klinika Otolaryngologii i Onkologii Laryngologicznej Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 jako jeden z niewielu ośrodków w kraju i pierwszy w województwie wdrożyła zastosowanie balonoplastyki trąbki słuchowej w leczeniu nawracającego wysiękowego zapalenia ucha środkowego przy niewydolności trąbki Eustachiusza. Ta nowatorska metoda w przeciwieństwie do powszechnie stosowanego drenażu wentylacyjnego błony bębenkowej jest działaniem ukierunkowanym na leczenie przyczyny wysięku a nie tylko jego chirurgicznego usuwania. U pierwszych pacjentów poddanych balonoplastyce już krótko po zabiegu obserwujemy znaczące ustąpienie zgłaszanych wcześniej dolegliwości.